Նկարագրություն
Այս գինին, որը պատրաստված է հազվագյուտ, տեղական հայկական խաղող Տոզոտից, նրբորեն փոխանցում է Վայոց ձորի բնույթը՝ բարձրության, քամու և պայծառ արևի շրջան: Բաժակի մեջ այն թվում է կենսուրախ և նուրբ, անմիջապես հրավիրելով նրբագեղ, հանգիստ զրույցի: Բույրը աստիճանաբար բացահայտվում է. նախ ի հայտ են գալիս հասուն կարմիր բալի և ազնվամորու նոտաներ, որին հաջորդում են սև հաղարջի և նուրբ մանուշակի նրբերանգներ, որոնք լրացվում են թեթև համեմունքներով: Ծաղկեփունջը մաքուր, թարմ և արտահայտիչ է՝ բնական նրբությամբ: Համի վրա գինին ներդաշնակ և հավասարակշռված է՝ միջին հագեցածությամբ և թեթև, թարմացնող թթվայնությամբ: Կարմիր հատապտուղները գերակշռում են՝ ստեղծելով հյութալի, բայց ոչ ճնշող պրոֆիլ, մինչդեռ հյուսվածքը մնում է հարթ և նուրբ: Վերջաբանը երկարատև և մաքուր է՝ հաճելի մրգային-կծու նոտաներով, որոնք մեղմորեն մնում են՝ հրավիրելով ևս մեկ կումի: Այս չոր գինին թեթև և կենսուրախ է, բայց պահպանում է խորությունն ու բնավորությունը: Տոզոտը քիչ հայտնի, բայց իսկապես արժեքավոր հայկական տեսակներից մեկն է: Դրա անունը ծագում է հատապտուղների վրա առկա խիտ, մոմային ծածկույթից, որը հաճախ անվանում են «փոշոտ»: Բարձր թթվայնության և որթատունկերի բնական դիմադրողականության շնորհիվ՝ «Տոզոտ»-ը կատարելապես արտացոլում է տերուարը և հաճախ ոճով համեմատվում է Բոժոլեի նրբագեղ, մրգային գինիների հետ։ Գինին լավ է համադրվում թռչնամսի, հորթի մսի, խորոված բանջարեղենի և փափուկ պանիրների հետ և կատարյալ է նրանց համար, ովքեր ցանկանում են բացահայտել Հայաստանի իսկական և ժամանակակից համը։
